logo natuurbeschermingswacht LinkedIn Nnatuurbeschermingswacht

Canis-lupus-28--Wolf--Saxifraga-Mark-Zekhuis.jpg

De beschermde wolf

gastblog


In Nederland moeten we opnieuw leren leven met een wild dier als de Wolf (Canis lupus). Daarom hierna eerst uitleg wat de ecologische effecten zijn van terugkeer van een predator en daarna hoe het zit met die beschermde status. Foto: Saxifraga, Mark Zekhuis.

In de natuur bestaat er een soort kwalitatieve wedloop tussen predator en prooi. Het prooidier ontwikkelt eigenschappen en gedrag om predatie te vermijden. De predator idem, maar dan om prooien te kunnen pakken. Wat er gebeurt wanneer een predator als Wolf weer terugkeert is uitgebreid beschreven bij de herintroductie van de Wolf in het Yellowstone National Park. In vakkringen het dit de 'Theory of fear'.
 

Beschikbaarheid voedsel

Heel in het kort. De populatie prooidieren wordt het meest beïnvloed door de beschikbaarheid van voedsel. De prooidieren passen hun gedrag aan op predatiegevaar, bijvoorbeeld striktere kuddes en het mijden van plaatsen waar ze gevaar lopen om door de wolf te worden gepakt. Het belangrijkste populatie-effect op prooidieren komt dus niet voort uit opgegeten worden door de Wolf, maar doordat ze delen van hun leefgebied niet of minder kunnen of willen benutten. Dit betekent voor de prooidieren een adaptatie van hun populatie aan het voedselaanbod. Het betekent tevens dat er altijd voldoende voedsel is, maar een deel van het voedsel zit op gevaarlijke plaatsen. Omdat er altijd voldoende voedsel is, zijn de prooidieren zelf gezond en gezond voedsel voor de predator, als die er een te pakken kan krijgen. Dit minder benutten van het leefgebied betekent veranderingen in het begrazingspatroon, waardoor de biodiversiteit toeneemt. Dit systeem is dynamisch. De begrazingsintensiteit wisselt over de jaren.
 

Oostvaardersplassen

Dit is wat er fout ging in de Oostvaardersplassen. Omdat er geen gevaarlijke plaatsen waren groeiden de kuddes tot een omvang dat ze omkwamen van de honger.

De conclusie is dat er helemaal niet veel predatoren nodig zijn om een evenwichtige wildstand te bereiken. De prooidieren doen dit goeddeels zelf en het komt hun gezondheid ten goede.

Zoals eerder vermeld; in de natuur ontwikkelen prooien eigenschappen en gedrag om predatie te vermijden. ‘Wilde’ kudden koeien en paarden kunnen zich zelf uitstekend verdedigen en alleen een ziek exemplaar zal ten prooi vallen. Wilde schapen die leven in berggebieden kunnen beter dan wolven rennen over steile berghellingen en dergelijke biotopen.
 

Bescherming

De wolf moet zijn uiterste best doen om er een te pakken te krijgen. Maar een doorgefokt schaap in een wei kan zich niet verdedigen of vluchten. Als je deze dieren toch buiten wilt laten lopen hebben de veehouders de plicht die bescherming, adequaat, over te nemen.

Het betekent dat de eigenaar de bescherming moet gaan verzorgen; kuddehonden, herders, schaapskooien, goede wolvenrasters. Het kan betekenen dat gevaarlijke plaatsen beter kunnen worden vermeden. Natuur noopt tot ‘niet alles kan overal’.


Wolf foto: Saxifraga, Hans Dekker
Wolf foto: Saxifraga, Hans Dekker
 

Europese wetgeving

Er kan altijd een ‘probleemwolf’ opduiken. De (Europese) wetgeving beschermt en voorziet er tevens in dat kan worden ingegrepen, bijvoorbeeld vangen of doden. Er moet aan drie voorwaarden worden voldaan:
Even kort door de bocht. Als hekken bijvoorbeeld niet helpen en er meer schade is dan jaarlijks door honden wordt veroorzaakt, kan worden bezien of de populatie het kan hebben een Wolf te doden. Om dit laatste criterium te beoordelen heeft het Europees Hof het zogenoemde 1% criterium ingesteld. De sterfte mag niet groter zijn dan 1% van de jaarlijkse aanwas. Weer wat kort door de bocht: pas wanneer er jaarlijks in Nederland meer dan 100 jonge wolven tot volwassenheid komen, kan er één af worden gehaald. Dat is tevens de reden waarom er in andere landen (bijv. Duitsland) soms wel kan worden ingegrepen.
 

Conclusie

De politieke meningen over de Wolf spelen geen rol. We zullen er mee moeten leren leven. Hoera!


Henk Baptist, 20 juni 2020



 
server clear NOK